Interview met Adri de Koning van Ecotour.kg, wandelreizen in Kirgizië

Op wandel-vakanties.nl laat ik graag de reis-ondernemers áchter de diverse reisorganisaties aan het woord. Als negende in deze serie van interviews is het de beurt aan Adri de Koning van Ecotour.kg, een reisorganisatie die verschillende soorten reizen door Kirgizië aanbiedt, waaronder wandelreizen.

Bedankt Adri dat je de moeite wilt nemen enkele vragen te beantwoorden voor Wandel-Vakanties.nl. Zou je in een paar zinnen kunnen beschrijven wat voor een soort reizen jouw reisorganisatie aanbiedt en wat je doelgroep is?

Ecotour is een kleine Kirgizische reisorganisatie. De reizen die we organiseren zijn interessant voor mensen die kennis willen maken met de cultuur en het leven van de Kirgizische halfnomaden, van de natuur houden en geen luxe behoeven. De zwaarte van de tochten varieert, van reizen met korte wandelingen tot vrij zware bergtochten van enkele weken. 

Hoe ben je op het idee gekomen te starten met Ecotour.kg?

Twee Kirgizische zussen zijn de eigenaars van het reisbureau, ik ben een ‘verslaafde vrijwilliger’. In 2000, het land was toen net een paar jaar onafhankelijk, bezochten mijn man en ik het land voor het eerst. Een Russische berggids bij wie we in 1998 in Almaty gelogeerd hadden, had ons op het idee gebracht. Volgens haar was Kyrgyzstan een nog volkomen ongerept, schitterend bergland zonder toeristen. 

Dit sprak ons zeer aan en toen wij op de Vakantiebeurs in Utrecht Elmira Kalmakova aantroffen die in een klein standje met 1 fotoboek trachtte reclame te maken om op vakantie naar Kyrgyzstan te gaan besloten we dit te gaan doen. Sindsdien ben ik er zo’n 22 keer geweest en heb het land in alle richtingen doorkruist. 

Hoe lang bestaat Ecotour.kg nu?

In 1998, kort na de onafhankelijkheid zijn Elmira en Samira Kalmakova met Ecotour gestart. De directe aanleiding was dat een gebied ten zuiden van het grote Issyk-Kul meer door de Unesco was aangewezen als beschermd natuur gebied. Dit betekende dat er door de lokale bevolking niet meer gejaagd mocht worden, en er geen vallen meer mochten worden gezet om wild te vangen. De broer van Elmira en Samira was rancher in dit gebied en moest de lokale bevolking bekeuren als ze dit toch deden. Er heerste echter grote armoede, werkeloosheid en zelfs honger, dat maakte het moeilijk om dit te handhaven. 

Samira, die ecologie gestudeerd had in Berlijn en getrouwd was met een Duitse ecoloog, heeft daarop samen met haar toenmalige echtgenoot en zus het idee ontwikkeld om door het starten van kleinschalig toerisme de plaatselijke bevolking aan een aanvulling op hun inkomen te helpen, en zo de natuur te beschermen en het jagen en stropen overbodig te maken. De deal was dat als  dorpsbewoners niet meer zouden stropen, Ecotour, door met buitenlandse gasten naar hun dorpen te komen, voor werk en een aanvulling op het inkomen zou zorgen. 

Met een stuk of 6-7 dorpen zijn deze afspraken gemaakt. Op fraaie locaties bij deze dorpen werden joerten, gehuurd van de plaatselijke bevolking opgezet. Een familie uit het dorp kwam er wonen om voor de gasten te zorgen en het eten werd van de plaatselijke bevolking gekocht. Getracht werd om alles zo veel mogelijk van de plaatselijke bevolking te huren of te kopen en hen in te schakelen bij de ontvangst en rondleiding van de gasten.

Eén keer is een dorp voor de keuze gesteld, óf ophouden met stropen óf Ecotour vertrekt. Dit is gedaan door een dorpsvergadering te beleggen waarop de dorpsoudste deze keus voorlegde aan de plaatselijke bevolking. Er is toen gekozen voor stoppen met stropen. Daarnaast is er veel aandacht geschonken aan het voorkomen van afval en het hergebruik van allerlei goederen. De eerste 10 jaar van het bestaan is dit zeker redelijk tot goed gelukt. Het toerisme groeide en op steeds meer plaatsen werd het initiatief van Ecotour overgenomen, maar niet altijd met de zelfde intenties. Sinds 2022 is het toerisme een booming business, het verdienen aan toerisme, vaak  ten koste van de natuur en de eigen cultuur neemt nu steeds meer de overhand. 

De naam Ecotour.kg, hoe is men daar op gekomen?

De naam geeft weer wat de filosofie van de organisatie is, ecologische reizen , d.w.z. kleinschalig, de natuur geen schade toebrengen, de plaatselijke bevolking zo veel mogelijk er bij betrekken en als het kan ook de gasten bewust maken van het belang hiervan. 

Op welke manier onderscheidt Ecotour.kg zich van andere reisorganisaties die wandelreizen in Kirgizië aanbieden?

Behalve de eerder genoemd filosofie van de reizen, ben je voor Ecotour gast (en geen geldmachine), en word je als gast behandeld. Dat wil zeggen: Ecotour voelt zich verantwoordelijk voor je wel en wee en zal alles doen om het je naar de zin te maken. Dit heeft alles te maken met de oude nomadentraditie waarbij de gastheer verantwoordelijk was voor een gast die onder zijn dak verbleef en hem/haar  desnoods met gevaar voor eigen leven moest beschermen. 

Binnen de Kirgizische traditie is het niet gepast om een gast iets te weigeren of “nee” te zeggen; liever geeft men dan een ontwijkend antwoord of geen antwoord. Dit was aanvankelijk voor de stafleden van Ecotour ook erg moeilijk. Langzamerhand heeft men echter wel geleerd dat het noodzakelijk is om grenzen te stellen aan wat mogelijk is. Gasten die met programma-voorstellen komen die Ecotour echt onverantwoord vindt, zullen dat nu ook te horen krijgen, zij het niet altijd op de directe manier waarop een Nederlander dat doet- zo nodig doe ik dat dan dus maar. 

Het kantoor bevindt zich in de hoofdstad van Kirgizië: Bishkek. Is het de moeite waard een aantal dagen in Bishkek door te brengen voordat je gaat hiken in Kirgizië?

Het kantoor van Ecotour is gevestigd in Hotel Umai in het centrum van Bishkek. Dit is een eigen, klein hotel (max. 20 gasten) en alleen voor de deelnemers aan de reizen van Ecotour, gelegen in een ommuurde tuin, ongeveer 15 minuten lopen van het AlaToo plein, het centrale plein van Bishkek. Bishkek is een grote, ruim gebouwde stad met veel parken. De stad heeft meer dan een miljoen inwoners.

In het centrum vind je de regeringsgebouwen, nog opgetrokken in de oude Sovjetstijl. Daar omheen zijn hoge nieuwe moderne gebouwen verrezen met veel glas en staal. De buitenring bestaat weer uit laagbouw, eengezinswoningen veelal ommuurd, met tuinen. Wanneer je enkele dagen de tijd hebt, is er voldoende te zien. Het Historische Museum is zeer de moeite waard, evenals het museum voor Moderne Kunst. In verschillende parken zijn beeldentuinen, en de Russisch orthodoxe kathedraal en de nieuwe grote moskee zijn ook zeker een bezoek waard. Theater- en concertbezoek is buiten de zomermaanden niet duur en de uitvoeringen zijn vaak van een verrassend hoog niveau.

Ook in Kyrgyzstan is er sprake van een trek naar de stad en dus een ontvolking van het platteland. Gevolg is aan de buitenrand van de stad ontstaan suburbs en soms ook slumbs. Het is niet raadzaam hier als toerist op eigen houtje heen te gaan. In het centrum kan je als toerist zonder problemen rondlopen.

Wat voor soorten trekkings bieden jullie aan? En hoe worden deze begeleid? Waar overnacht men, hoe eet met en draagt men zelf de bagage bijvoorbeeld?

Ecotour biedt een verscheidenheid aan wandeltochten en trekkings. Op alle reizen is het mogelijk om te wandelen. Dit kan een korte wandeling van één tot enkele uren zijn of  een hele of halve dagtocht. Omdat Kyrgyzstan een bergland is, zijn vlakke wandelingen uitzonderingen en maar op een paar plaatsen mogelijk, eigenlijk alleen om het Issyk-Kul meer en op een hoogvlakte. 

Bij reizen met dagwandelingen leg je een gedeelte van de route te voet af, de bagage gaat mee in de volgauto en de auto pikt je ook weer op de van te voren afgesproken plaats op, per auto dan verder naar de volgende overnachtingsplek. Dit zijn wandelingen van zo’n 10 a 12 kilometer. 

Dan zijn er reizen waarbij je één of enkele korte trekkings maakt, bijvoorbeeld een dagtocht van Kyzart naar Son-Kul met overnachting in Son-Kul in een joert  Je klimt in 6-8 uur geleidelijk van 2200 naar 3160 meter, over de Kyzart pass op 2660 meter met schitterend uitzicht. In Son-Kul overnacht je in en joert.  

Een twee daagse trekking is mogelijk van Kara Suu naar Kol Ukok. In 5-6 uur loop je naar een schitterend bergmeer op 3000 meter. Je overnacht bij een familie in een joert en de volgende dag in 4-4 ½ uur terug tot waar de auto staat die terugbrengt naar Kochkor.                                                             

Aan de zuidkant van het Issyk-Kul meer kan je een 3 daagse trekking maken waarbij de bagage mee gaat op pakpaarden en je 2x overnacht in kleine tentjes. Je wandelt door alpine weiden, over een bergpas en daalt af door de Tosor kloof naar het meer. Dit is een niet extreem zware tocht, verwacht  echter geen luxe, je  moet zelf helpen bij het opzetten van de tenten, koken etc. Deze trekking hebben we ook met gezinnen met kinderen in de lagere schoolleeftijd gemaakt. Omdat er paarden mee gaan is het mogelijk zelf af en toe een stukje te rijden of zelfs de hele tocht te paard te doen.  Bij al deze tochten gaat in ieder geval een gids en soms een paardenman mee. Wanneer je in een joert overnacht, is deze reeds aanwezig, bij de tocht met tenten neem je alles mee op pakpaarden en is het ‘wildkamperen’.

We organiseren ook trekkings in het hooggebergte rond Karakol. De gehele Ak-Suu traverse kan in 9 dagen gelopen worden. Delen van deze tocht in  7, 5 en 4 dagen, zijn mogelijk van half juni tot half september, men overnacht dan in semi-permanente joerts of tenten. Voor deze tochten moet je 6-8 uur in het hooggebergte kunnen lopen, geen hoogtevrees hebben en tot 1000 meter per dag kunnen klimmen of dalen. Het zijn geen tochten waarbij je touwen of stijgijzers nodig hebt, maar wel zeer goede bergschoenen, en goede wind- en waterdichte kleding. Je moet je eigen rugzak dragen, slaapzak en matrasje zijn aanwezig in de joert of tent.

De maaltijden tijdens de trekkings zijn gevarieerd en voedzaam. Tijdens de korte tochten, wanneer je in een joert overnacht, kookt de familie die daarin woont. Tijdens de 3 daagse trekking kookt de gids; dit zijn wat eenvoudiger maaltijden, meestal iets van pasta, rijst en groente. De maaltijden tijdens de Ak-Suu trekking zijn zeer goed (zie foto’s ). De staf die permanent hier aanwezig is zorgt hiervoor. 

Wat is het niveau van jullie trekkings? Ik zie bijvoorbeeld een trektocht over zeven hoge passen in het Tian Shan gebergte die alleen voor ervaren lopers geschikt is. Kun je hier iets meer over vertellen? En zijn er ook trekkings voor meer gemiddelde wandelaars?

Onze langere trekkings in Kirgizië zijn alleen geschikt voor goede lopers, 5-7 uur lopen in het hooggebergte. Voor gemiddelde wandelaars zijn er zeker korte tochten mogelijk, zie het vorige antwoord. 

Als je hikers slechts 1 van je wandelreizen zou kunnen aanbevelen, welke zou dat dan zijn en waarom specifiek die reis? 

De 3 daagse trekking vind ik zelf het leukste. De Ak-Suu traverse, staat in alle reisgidsen, is zeer toeristisch en je komt er veel andere toeristen tegen. De 3-daagse trekking is een tocht die door Ecotour is ontworpen. Je komt geen andere toeristen tegen en je wandelt door een schitterend landschap, soms door bos, soms over alpenweide.

Af en toe ontmoet je een familie in een joert met familie en vee, je komt langs een enkele afgelegen en soms verlaten woning. Je begint in een joertenkamp  aan het meer en aan het eind logeer je bij een familie in een dorp op 2300m. De overnachtingen in kleine tentjes zijn wel primitief, het is echt wild kamperen.

In welke zin verschilt de wandel- en vooral wandelvakantie-cultuur in Kirgizië ten opzichte van Nederland?

In Nederland is alles goed georganiseerd, in Kyrgyzstan moet je het niet erg vinden om soms wat te improviseren. Het zijn allemaal wandelingen in de bergen met soms flinke hoogte verschillen. De “bewoonde wereld” is meestal ver weg.  

Waar wordt er overnacht tijdens jullie wandelreizen in Kirgizië? En hoe is het in het algemeen gesteld met de accommodaties aldaar?

Overnachtingen zijn: 

In een joert, een ronde, vilten nomadentent; kan van heel simpel tot heel luxe zijn. Soms met privé douche en toilet, elektriciteit, en restaurant. Dit heeft dan echter niets meer te maken met het leven in een joert van de Kirgizische nomaden, is meer een 4*-5* hotel…

Soms bij mensen thuis, dan slaap je in de ‘mooie kamer’ op bedden of ook wel op matrassen op de grond. Er is stromend water, niet altijd een warme douche. Soms een WC buiten, maar tegenwoordig vaak een water closer binnen. 

Overnachting in een B&B een eenvoudige kamer met bedden en gedeelde toiletvoorzieningen. Guesthouse met wat meer comfort, vaak kamer met eigen douche en  toilet, verder nog vrij eenvoudig. Hotel: luxere accommodatie meestal met eigen douche en toilet, airco, wifi et cetera.     

Naast trekking- en wandelreizen bieden jullie ook fietsreizen aan in Kirgizië. Kun je hier iets meer over vertellen?

We organiseren verschillende soorten fietsreizen, zowel tamelijk eenvoudige tochten met niet al te grote hoogteverschillen, fietsreizen voor gezinnen met kinderen, e-bike tochten als ook vrij zware mountainbike tochten. Eigenlijk voor elk wat wils. De duur van de reizen is vanaf 5-7 dagen tot bijna 3 weken. Met alle reizen gaat een auto mee voor de bagage en indien gewenst ook een tolk. We organiseren geen reizen waarbij je met een routebeschrijving het zelf verder kunt uitzoeken. Als je de taal niet spreekt en geen cyrillisch kunt lezen is het namelijk erg moeilijk om in niet toeristische gebieden de weg te vinden, en we proberen juist om de toeristische gebieden te vermijden. 

Net als bij de trekkings zijn er reizen waarbij je onderweg een aantal keren in kleine tenten overnacht, dus “wildkamperen” en redelijk primitief. Daarnaast logeer je soms in joerten. Wanneer er bij mensen thuis wordt overnacht, maak je kennis met het gewone leven van de Kirgizische plattelandsbevolking. Af en toe overnacht je in een goed pension of hotel. Per dag fiets je tussen de 35 en 100km afhankelijk van het soort reis en de zwaarte van de route. Omdat er een auto mee gaat met de bagage is het ook altijd mogelijk om (een stuk) mee te rijden in de auto. Je kunt je eigen fiets mee brengen of in Bishkek een goede fiets huren. 

Kun je bij jullie ook voor een ‘gewone’ rondreis door Kirgizië terecht? En zo ja, hoe ziet zo’n rondreis er dan doorgaans uit? 

Naast de actieve reizen (wandelen, fietsen en paardrijden) zijn er ook themareizen en rondreizen. De thema reizen organiseren we meestal op verzoek, bijvoorbeeld voor vogelaars of een botanische reis of wilde-tulpenreis voor plantenliefhebbers. Omdat het maken van shirdaks, (vilten kleden) een specialisme is van de Kyrgyzen, zijn er ook reizen met workshops textiele werkvormen en vilt maken. Een reis voor mensen geïnteresseerd in het Sjamanisme behoort ook tot de mogelijkheden. 

In de rondreizen bezoek je per auto de meest interessante plaatsen van Kyrgyzstan. Deze reizen zijn minder inspannend en je hebt wat meer comfort dan bij de actieve reizen. De route kan in overleg worden samengesteld .

Is Kirgizië een land waar je makkelijk zelf met een huurauto en zonder gids een rondreis kunt maken? Met af en toe een dagwandeling en hier en daar een meerdaagse trekking onder begeleiding van een lokale gids?

Tegenwoordig zijn er steeds meer autoverhuurbedrijven. Sommigen leveren goed materiaal en zijn betrouwbaar, maar een groot aantal te huur aangeboden auto’s; zijn zeer oud en slecht onderhouden. (Het belangrijkste is dat de auto vooral glimt.) Met als gevolg dat je onderweg strandt en moet proberen hulp te krijgen. Wanneer je de taal niet spreekt en geen cyrillisch kunt lezen, is dat niet eenvoudig. 

Na een aantal vervelende ervaring hiermee is Ecotour gestopt met het organiseren van activiteiten voor rondreizen met eigen vervoer. Ecotour had bijvoorbeeld een trekking geregeld op en bepaalde datum, maar gasten kwamen door pech of niet de juiste route kunnen vinden, niet opdagen. Ecotour voelde  zich wel verantwoordelijk, moest uitzoeken wat er aan de hand is en ook de gids betalen. Bij een rondreis wil Ecotour daarom zelf het vervoer regelen. Voor korte trajecten kan dit ook een taxi of openbaar vervoer zijn.  

Wat is jouw favoriete regio of plek in Kirgizië, en waarom?

De bergen rond Temir-Kanat en Tuura-Suu vind ik werkelijk schitterend. Het is hier niet extreem hoog, (tot 3200m) maar het is of je aan het eind van de wereld bent, de golvende bergweiden, de stilte, de kuddes die langs komen op weg naar hogere bergweide. De met sterren bezaaide nachtelijke hemel, niet verpest door verlichting en bovenal geen andere toeristen.  

Kirgizië kent een aantal hoogtepunten die steeds naar voren komen als je daar naar Googelt. Zoals het Issyk-Kul meer, het Son-Köl meer en Ala Archa National Park. Is er nog een plek die meestal niet in dit soort lijstjes naar voren komt, maar die wel meer bezoekers verdient? 

Ik vind het wat moeilijk dit te beantwoorden. Door het toerisme is al zo veel moois verloren gegaan, laten we het maar houden bij de plaatsen die al genoemd worden en waar het toerisme het belangrijkste is. 

Hoe worden toeristen ontvangen in Kirgizië? Is men al redelijk gewend aan buitenlandse wandelaars, of ben je een bezienswaardigheid als je daar in de meer landelijke gebieden rondreist?

In de in de reisgidsen genoemde streken, ben je als toerist absoluut geen bijzonderheid meer. Je wordt geacht te betalen voor de geleverde diensten. En door de eisen die toeristen stellen aan comfort en accommodatie is heel veel van de oorspronkelijkheid verloren gegaan. Een overnachting in een joert nu, kan je niet vergelijken met hoe je 20 jaar geleden in een joert sliep. 

In sommige reisgidsen wordt nog steeds vermeld dat je gratis bij mensen kunt overnachten en dan ook nog te eten krijgt. Ook hitchhiken, dus gratis meerijden, wordt als vervoersmogelijkheid gesuggereerd. Dat was eens zo,  door het gebrek aan voorzieningen was je als Kyrgyz aangewezen op de mensen in je directe omgeving. Je hielp elkaar, en dat was wederzijds daarom kon het met gesloten beurs. Deze gastvrijheid en hulp aan elkaar behoort tot de Kirgizische  cultuur.

Ook vreemdelingen die onderweg waren konden op deze gastvrijheid rekenen. Dat was voordat  het land overspoeld werd door toeristen die op vakantie zijn. Kyrgyzen zijn nog steeds uitermate gastvrij, maar ze hebben intussen ook geleerd dat hier door toeristen gemakkelijk misbruik van gemaakt wordt. En zeker in toeristische centra heeft men door schade en schande geleerd commerciëler te denken en toeristen dus te laten betalen.

Waar willen jullie met Ecotour staan over grofweg 5 jaar? Zijn er bijvoorbeeld nog regio’s, thema’s of bestemmingen die je toe wilt voegen of andere ambities? 

Ecotour bestaat nu 27 jaar en is een goed lopend bedrijf geworden. Verdere uitbreiding is niet waar we op mikken, wel op specialisatie. Reizen met een meer waarde door meer nadruk te leggen op natuurbescherming en het uitbouwen van de oorspronkelijke filosofie. Door gasten die willen vissen, jagen, heliskiën, en offroad rijden met mountainbikes en jeeps te weigeren. 

Ben je zelf eigenlijk een fanatieke wandelaar? En zo ja wat is je mooiste wandel-ervaring?

Ik was een enthousiaste wandelaar, door wat lichamelijke mankementen gaat dat niet meer. Mijn mooiste wandelherinneringen zijn de tochten in het hooggebergte waarbij ik onverwachts bijzondere planten (edelweiss in Son-Kul bijvoorbeeld) en dieren tegen kwam. Verder de nachtelijke sterrenhemel, en de schapen en paarden die ‘s morgens zeer vroeg langs je tent liepen.

Hoe zie je de toekomst van wandelvakanties in Kirgizië? Denk je dat er veel zal veranderen in de (nabije) toekomst? Merk je dat het land populairder wordt? 

Kirgizië is de laatste 2 a 3 jaar zeer populair geworden. Dit brengt grote veranderingen mee. De welvaart neemt voor mensen actief in het toerisme sterk toe. Op het platteland en in de achterstandswijken wordt het leven steeds moeilijker; het verschil tussen arm en rijk wordt groter en de vanzelfsprekendheid om elkaar te helpen verdwijnt. De invloed van sociale media vooral, op de jeugd is groot en ook het contact met buitenlanders maakt dat met name jongeren ook steeds grotere luxe willen.  

Hartelijk dank Adri voor je uitgebreide inzicht in jullie aanbod. Wil je meer weten over de reizen van Ecotour.kg? Bezoek dan hun website. Meer over Kirgizië vind je op deze pagina, en andere bestemmingen vind je hier.